SMG TURFSOFT TS2 kunstgrasreiniger bewijst kwaliteit ook op Topclay-banen

Steenpoeder uit Topclay-mat

De accu-aangedreven TurfSoft TS2 is een compacte reinigingsmachine om de infill van kunstgrasbanen in het gareel te houden. Hiermee kun je vrij geruisloos zaken uit de zandinfill halen die er niet in thuis horen. In Zoetermeer gebruiken vrijwilligers de machine ook op hun grotere tennisbanen. Hun doel: het verbeteren van de waterdoorlatendheid van de Topclay-banen.

Op het tennis- en padelpark van TP Buytenwegh maakten vier jaar geleden de Mateco-all-weatherbanen plaats voor acht Topclay-banen. Over de bespelingseigenschappen van hun nieuwe, jaarrond bespeelbare tennisbodem spreken de Zoetermeerse tennissers nog altijd vol lof. Toch doemden er tweeënhalf jaar na de ingebruikname donkere wolken op aan de hemel. De waterdoorlatendheid bleek namelijk minder goed dan vooraf kenbaar was gemaakt. Met dat feit heeft overigens niet alleen TP Buytenwegh te kampen.

Verpoederde gravel

Gerard Kouwenhoven is ruim 20 jaar onderhoudsvrijwilliger bij TP Buytenwegh. Hij vertelt: ‘De toplaag van ons tennissysteem bestaat uit een gevlochten mat. Hierover is een dunne laag gravel-infill aangebracht. De deeltjesgrootte is 1 mm, maar straks gaan we over op 2 mm. Deze gravel vult de putjes in de mat. Het hele systeem moet waterdoorlatend zijn. Door intensieve bespeling vergruizen de graveldeeltjes echter tot een soort rood poeder, dat zich ophoopt onder in de putjes van de vezels van de mat. Het steenpoeder gaat klonteren als het nat wordt. En als er teveel steenpoeder aanwezig is, kan de waterdoorlatendheid sterk teruglopen. Bij slecht onderhoud kan dit zelfs tot een keiharde plaat leiden. Met als gevolg niet alleen een slechte waterdoorlatendheid bij heftige buien, maar ook plassen op de baan, die slechts langzaam verdwijnen.’ Kouwenhoven zegt dat de tennisbouwer bij de oplevering van de Topclay-banen maar in beperkte mate instructies heeft gegeven over het onderhoud – alleen over het regelmatig borstelen met een soort staalborstel. Volgens Kouwenhoven adviseerde de tennisbouwer naar aanleiding van zijn klacht om de gravel uit de vastgelijmde mat van dit membraansysteem te halen of laten halen. Vervolgens zou de mat, na intensieve reiniging door middel van doorspuiten, opnieuw moeten worden ingestrooid met gravel. Groundsman Kouwenhoven vond dit een kostbare zaak: ‘En waarschijnlijk zouden de problemen zich snel herhalen. Ik werd geattendeerd op een alternatieve aanpak. Een lid van onze vereniging had gezien dat ze op padelbanen de infill van de zandingestrooide kunstgrasmat regelmatig reinigen. Dit zou daar de oplossing vormen om de intensief bespeelde banen qua waterdoorlatendheid bespeelbaar te houden. Ze gebruikten daarvoor de SMG TurfSoft TS2-machine. Daarop heb ik Willem Hak van importeur Van Leeuwen benaderd met de vraag of deze reinigingsmachine ons probleem ook kon oplossen. Hak had echter geen ervaring met deze reinigingsmachine op ons soort tennisbanen. Hij stelde evenwel voor om een pilot te starten op onze Topclay-banen zodra deze goed droog waren. We waren allebei heel benieuwd naar het effect. Tot onze verbazing kwamen er grote hoeveelheden steenpoeder uit de mat. Per baan haalde de TurfSoft TS2 er meer dan een kruiwagen steenpoeder uit en een heel kleine fractie algen. Later bleek dat de waterdoorlatendheid door het verwijderen hiervan een stuk verbeterd was.’

Poederoogst
Kouwenhoven: ‘Aanvankelijk werkten we voor het verwijderen van grove delen als balpluis, steentjes, boomzaden en blaadjes met de rvs-zeef van 2 mm die op ook op padelbanen wordt toegepast. Deze zeef moesten we vervangen door een exemplaar met een gatdiameter van 4 mm, om grotere ongerechtigheden uit de gravel te zeven zonder dat er teveel materiaal van de grovere fractie in de zeef bleef hangen. Deze rvs-zeef haalt pluis van ballen, losgeraakte (kunstgras)vezels, haren, haarspeldjes, takjes, eikels, flessendopjes, stof, pollen en ander organisch materiaal uit de Topclay-mat. We zijn net zo lang doorgegaan met de reiniging tot er nog voldoende steenpoeder over was om de korrel in de mat vast te houden.’ Na goedkeuring van het bestuur schafte Kouwenhoven de accuaangedreven TurfSoft TS2 aan waarmee hij nu werkt. In september 2022 ging hij ermee aan de slag: ‘Het was zonnig en droog in die maand. Eén baan heb ik toen overgeslagen, omdat ik die te vochtig vond’, vertelt hij. ‘Op de overgeslagen baan bleven de plassen na een hevige bui langer liggen dan op de zeven banen die ik wél behandeld had. Verder valt nu op dat de gebruikte tennisballen minder snel rood worden als de tennisbaan nat is. Voor mij is dit een teken dat duidt op een (te) vochtig speloppervlak.’ In het voorjaar van 2023 herhaalde hij de bewerking van de tennisbanen, maar de afgelopen maanden zag hij nog geen reden om die nogmaals te herhalen. ‘Zeer droge omstandigheden zijn een voorwaarde om deze techniek efficiënt te kunnen toepassen’, zo analyseert hij. ‘Mogelijk is het voldoende om in het voor- en najaar het gravelpoeder uit de mat te halen. Toch staat de machine niet werkeloos in de loods.’

Het filter voor het fijnere stof is een ander verhaal. De ventilator zuigt de lucht met stof, lichte vuildeeltjes en balvezels door een rond filter Als je de machine stilzet, kun je dit filter mechanisch reinigen. Kouwenhoven laat zien dat daartoe een handwiel aan de zijkant van de machine zit, dat het filter langs een kunststof flap schoon draait. Door de uitgeoefende centrifugale krachten wordt het vuil – voornamelijk stof, haren, organisch materiaal, ballenpluis en kunstgrasvezels – uit het filter verwijderd. Dit valt in de uitneembare gesloten stalen bak, die je vervolgens kunt legen. De grovere vuildeeltjes blijven op de geperforeerde zeef achter, die je ook apart kunt legen.

Het plaatsen van zo’n nieuw rond filter is zeer eenvoudig. De machine meet 800 bij 1.000 bij 570 mm (l x b x h) en weegt circa 85 kilo. Twee man kunnen de machine aan de handvatten zelfs over lage hindernissen tillen.

Padelbanen
Na de positieve bevindingen op de Topclaybanen was de machine dus ook geschikt om dienst te doen bij het onderhoud van de padelbanen. ‘Die behandel ik zo om de zes tot acht weken met deze machine. Ik gebruik dan een apart rondfilter en de fijnmazigere zeef van 2mm. Na gebruik op de Topclay-banen maak ik de machine zorgvuldig schoon met perslucht. Als ik dat niet doe en hetzelfde rondfilter gebruik, zou er natuurlijk een stukje van onze groene, zandingestrooide padelbanen rood kleuren. Dankzij deze machine hoop ik het groot onderhoud van zowel de padelbanen als de Topclay-banen vooruit te kunnen schuiven.
En wat de Topclay-banen betreft, heb ik de stille hoop dat dit misschien helemaal niet nodig is. Je moet wel een beetje gevoel hebben voor het werken met de machine. Je kunt de diepte instellen met een afslag aan de voorzijde. Het is de rolbezem die aangrijpt op de toplaag en deze trekt hem ook voort. De machine is ideaal afgesteld als de borstel hem net vooruittrekt, als je de duwboom naar beneden drukt tot de ingestelde diepte. Wij hebben gekozen voor een machine op accu’s. Dat werkt stil en past bij onze duurzaamheidsambities. We kozen voor onze machine twee sets van elk twee accu’s. Hiermee kan ik met de TurfSoft TS2 ruim vier uur werken. Deze accu’s zijn uitwisselbaar met de Cramer-bladblazers en met een elektrische tractor die door Cramer is ontwikkeld en die we wellicht in een later stadium aanschaffen. Er zit tien jaar gebruikersgarantie op deze accu’s!’

De vrijwilligers
TP Buytenwegh telt vier vrijwilligers, die wekelijks in drie ochtenden van totaal vier uur het park onderhouden. Naast de genoemde werkzaamheden gaat dat vooral om bladblazen, het verwijderen van infill van de tegels, het onderhoud van de oefenkooitjes en het opnieuw instrooien en inwerken van de infill. Jaarlijks worden er totaal vier bigbags van 1.250 kilo verstrooid. Kouwenhoven: ‘De gravel strooien we met een zoutstrooier achter de tractor op het veld. Dat werkt heel nauwkeurig. Omdat zich brugvorming voordeed in de voorraadbak, gaat een tweede medewerker op de dissel staan. Die zorgt met een schepje dat de gravel goed verdeeld in de uitstroomopening van het strooimechanisme komt. Voor de zandinfill op de padelbanen gebruiken we overigens een strooier van het merk Spiker. Hierin zorgt een soort roermechanisme dat de toeloop van het zand naar het strooi-element niet stagneert door brugvorming.’

Baanonderhoud
Het blijkt dat TP Buytenwegh niet de enige vereniging is die geconfronteerd werd met het ‘steenpoederprobleem’ bij Topclay-banen. Een concreet onderhoudsprogramma voor deze betrekkelijk nieuwe baansoort blijkt volgens Kouwenhoven in ontwikkeling te zijn: ‘De KNLTB buigt zich momenteel over een “onderhoudsinstructie gravel op verharding”. Daarvoor hebben ze ook naar onze machine gekeken en is het gebruik hiervan gefilmd. Er is een sessie georganiseerd waarbij onder meer tennisverenigingen kennis konden nemen van de aanpak in Zoetermeer. Een aantal Topclay-, maar overigens ook Matchclay-bezitters, klaagt over de slechte waterdoorlatendheid. Ze vinden dat de tennisbouwer hun probleem moet oplossen. Mijns inzien kan de TurfSoft TS2 hierin een belangrijke rol gaan spelen. De veegborstel met stalen vezels heb ik overigens al snel verruild voor een blauwe driehoekborstel met harde kunststof vezels. Die beschadigt de mat in elk geval niet en maakt de infill beter los.’ Hij vervolgt: ‘Alleen bij het reinigen met de  TurfSoft TS2 houden we rekening met de richting waarin de mat gevlochten is. Dat kun je namelijk zien. Alleen zo zorg je opnieuw voor een goede vulling van alle gaatjes in de mat. Daarna trekken we met een minitractor een omgekeerde rubberen ringmat over het oppervlak. Deze egaliseert en verdeelt de gravel uitstekend en er blijven geen gravelrillen staan. Bovendien sleep je met deze mat kleine steentjes van het baanoppervlak af. Verder gebruiken we hier leidingwater voor het beregenen van de banen. Met bronwater zou ik voorzichtig zijn op Topclay-banen. Kalk- of ijzerrijk water zou namelijk een rol kunnen spelen bij de verdichting van het steenstof onder in de mat. De tennissers op ons park trekken na hun partij altijd de sleepmat over de baan om hun sporen uit te wissen. Padelspelers hebben die gewoonte – helaas – nog niet.’

Werking SMG TurfSoft TS2
Hoe werkt de nu door de vereniging aangeschafte SMG TurfSoft TS2, aangedreven door accu’s? Kouwenhoven demonstreert dat graag en Hak geeft een toelichting: ‘De elektrisch aangedreven TurfSoft TS2, met stroomkabel, bestaat al enige tijd. Sinds 2022 levert Van Leeuwen deze SMG als accu-aangedreven machine. De elektromotor drijft de drie voornaamste functies van de machine aan: de schudzeef, de aandrijving van de blower en de rotatie van de reinigingsborstel met een breedte van circa 80 cm. De  roterende borstel trekt de machine over de te reinigen toplaag. Zodra je de stuurhandel naar beneden duwt, grijpt de roterende borstel aan in de toplaag van de Topclay- of padelbaan en haalt het vuil uit de mat. Dit vuil komt op een schudzeef terecht. Die bestaat uit een geperforeerde roestvrijstalen bak. SMG levert hierbij drie soorten schudzeven. Afhankelijk van de gaten vangt deze zeef grove deeltjes van 2-10 mm op, terwijl de zand-infill en de gravel bij Topclay weer netjes op de toplaag terugvallen.’ Kouwenhoven gebruikt hiervoor een rubberen mat achter de minitractor om de losgewerkte infill weer netjes te verdelen.

Over Topclay-banen
Tennisbouwers in Nederland en België kwalificeren Topclay als dé gravelbaan van de 21e eeuw. Deze tennisbaanondergrond bestaat uit een vochtregulerend membraan. Dit is vastgelijmd aan een verharde ondergrond. De permanente lijnen zijn op het membraan aangebracht voordat de gravel wordt ingestrooid. De speeleigenschappen zoals de afzet, het glijvermogen en de balstuit van Topclay zijn identiek aan die van een gewone gravelbaan. Zoals bij elke gravelbaan vraagt ook deze baan om beregening, hoewel dit beduidend minder is dan bij een traditionele gravelbaan. Het vochtregulerende membraan, dat zich enigszins laat vergelijken met een kokosmat, houdt het water in droge perioden vast, terwijl bij regen het water juist wordt afgevoerd.

TP Buytenwegh
Het tennis- en padelpark van TP Buytenwegh ligt diep verscholen in het groen van het Zoetermeerse Buytenpark. Groundsman Gerard Kouwenhoven had al verteld dat het dicht bij het ‘baken’ van SnowWorld ligt, bekend bij indoorskiërs.
In augustus 2023 bestond de vereniging 45 jaar. Het blijkt een betrokken en gezellige vereniging te zijn, die beschikt over vier tenniskooien met elk twee banen, alle twee Topclay. Eerder werd hier gespeeld op een Mateco-ondergrond. Nadat de vereniging twee banen had opgeofferd voor vier padelbanen, steeg het ledental van TP Buytenwegh explosief van 500 naar 1200 leden.